Günəş bənəzri ulduzun ətrafında kəşf olunan planetlər

   
       ESO 6 illik çalışmadan sonra Messier 67 ulduz qrupunda 3 yeni planet kəşf etdi.Bu həm də bir ilk sayılır.Belə ki, bunlar,günəş bənzəri bir ulduzun ətrafında kəşf olunan ilk planetlər hesab olunur.

      Eso'nun (European Southern Observatory) Çilidəki "planet ovçusu" HARPS cihazı vasitəsilə ( High Accuracy Radical Velocity Planet Searcher) 3 yeni planet kəşf olundu.Günəş sistemindən kənarda indiyə qədər minlərlə planet kəşf olunsa da,bunların çox az bir qismi ulduz qruplarında yerləşir.Bu yeni ekzo-planetlərdən biri günəşin əkizi sayıla biləcək bir ulduzun ətrafında dövr edir.Belə ulduzlar Günəşlə eyni xüsusiyyətlərə sahibdirlər.

   Günəş sistemindın kənardakı planet sistemlərinin saylarının çox olduğunu artıq bilirik.Tapılan ekzo-planetlər yaşları,kimyəvi quruluşları və fəzadakı paylanmaları baxımından fərqli xüsusiyyətlərə malik ulduzların ətrafında dövr edirlər.Lakin indiyə qədər ulduz qruplarının daxilində bir neçə planetdən başqa bir şey tapmaq mümkün olmamışdı.

HARPS cihazı

   Mütəxəssislər La Silla Rəsədxanasındakı ESO`nun 3.6 metr linzalı teleskopunda yerləşdirilmiş HARPS planet tədqiqatçısı cihazından istifadə etdilər.Alınan nəticə digər teleskoplar vasitəsilə də təsdiqləndi.Messier 67 ulduz qrupundan seçilən 88 ulduzun ətrafında planetin olub olmadığı 6 il ərzində ən xırda elementlərinə qədər tədqiq olundu.

La Silla Rəsədxanası..Səmada qalaktikamızın necə aydın göründüyünə diqqət edin.

     Messier 67 bizdən təxminən 2500 işıq ili uzaqlıqda yerləşir.Yəni işıq sürətilə hərəkət etsək belə,biz oraya 2500 ilə çata bilərik.Ancaq nəinki işıq sürəti,heç işıq sürətinin mində biri qədər də sürətə çata bilməmişik [İşıq sürəti və işıq ili haqqında İşıq ili nədir? - məqaləmizdən oxuya bilərsiniz].Bu ulduz qrupu Xərçəng bürcündə yerləşmiş olub,500-ə yaxın ulduzdan ibarətdir.Burada yerləşən bir çox ulduz planet araşdırması üçün sönükdür.Ona görə də bu prosesi son illərdə astronomlar tərəfindən görülən ən əziyyətli iş də adlandıra bilərik.

    Araşdırmalarda kəşf olunan 3 planetdən 2-si Günəş bənzəri ulduzun,digəri isə daha böyük olacaq şəkildə təkamül etmiş qırmızı giqant ulduzun ətrafında hərəkət edir.İlk 2 planet Yupiterin 3-də 1-i qədər kütləyə sahibdir və ulduzlarının ətrafında müvafiq olaraq 7 gündə və 4 gündə dövrlərini tamamlayırlar.Yupiterdən daha ağır olan 3-cü planet isə 1 dövrünü 122 günə tamamlayır.

    Bu 3 planetdən ilk 2-si "isti Yupiter" sinfinə aiddir.Ölçülərinə görə Yupiterlə çox oxşardırlar,ancaq ulduzlarına daha yaxında yerləşdiklərinə görə daha yüksək temperatura malikdirlər.Planetlərin 3-ü də ulduzlarına suyun maye olaraq mövcud ola biləcəyi Goldilocks bölgəsində [Bu haqda Goldilocks bölgəsi nədir? - məqaləsindən oxuya bilərsiniz]  yerləşir.Lakin ölçüləri insan üçün həddindən artıq böyük olduğu üçün bizim oraya yaxınlaşmağımız belə faciəyə səbəb olacaqdır.Belə ki,bir cismin çəkisi nə qədər çoxdursa,onun cazibə qüvvəsi də bir o qədər çoxdur.Yəni o planetlər (ki burada quru parçasının olduğu ehtimal olunmur,yalnız qazlardan ibarətdirıər) daha böyük canlıların təkamül etməsi üçün daha uyğundur.Belə deyək ki,o planetlərdə insan nəinki əlini qaldırmaq,heç göz qapaqlarını belə qaldıra bilməz.




                                                   Mənbə:  ESO